In gesprek met An Li Yap, projectverantwoordelijke van Gare Maritime
Het oude goederenstation Gare Maritime is ondertussen in een heel nieuw jasje gestoken. Een enorm bouwproject van 4 hectare groot. Ook wij mochten met onze wayfinding een steentje bijdragen aan dit ambitieuze project. An Li vertelt ons hoe deze mooie site tot stand is gekomen.
An Li, wat is jouw functie precies bij Extensa?
“Ik ben ingenieurarchitecte en projectverantwoordelijke voor het historisch patrimonium van de site van Tour en Taxis. Ik hoor bij het departement ‘construction’. Daar vallen alle bouwprojecten zowel nieuwbouw als reconversie of renovatie onder.”
Op deze site zijn dat best veel gebouwen, niet?
“Ja, daarbij hoort Gare Maritime, waar we nu zijn, maar ook bijvoorbeeld Maison de la Poste, de Sheds, het Koninklijk Pakhuis, Hotel de Douane, enz… Eén van de aspecten die ook deel uitmaken van mijn takenpakket is het afstemmen van de technische voorzieningen voor bijvoorbeeld evenementen. Zoals waar staan de waterpunten, is er voldoende elektriciteit beschikbaar, wifi,…
Mijn volgende project na Gare Maritime zijn de Sheds en Hotel de Douane. Momenteel zijn we nog in overleg over de herbestemming van die gebouwen. Bij de Sheds zijn we wel al gestart met de renovatiewerken.”
Wat is de geschiedenis van Gare Maritime?
“Het gebouw heeft een lange tijd leeggestaan. Vroeger was dit het grootste goederenstation van België en zelfs Europa. Het werd gebouwd in het begin van de 20 ste eeuw. Treinen reden hier binnen en konden de goederen lossen op de kades. In Gare Maritime werden er dus veel goederen opgeslagen. In de jaren ‘60 heeft deze site zijn hoogtepunt gekend. Toen waren er meer dan 3000 werknemers tewerkgesteld. In de jaren ’90 kwamen de logistieke activiteiten stilletjes aan tot hun eind. In 2016 zijn we gestart met de renovatie van Gare Maritime. Het mooie in dit project is dat er veel materialen herbruikt zijn, dat vind ik belangrijk bij een herbestemming.
Alle kasseien zijn gerecupereerd. We hebben de oorspronkelijke kasseien in twee gesneden en vervolgens de vlakke kant naar boven gelegd. Ook de houten beplanking in het dak is nog steeds origineel. Het hout werd gewoon wat opgeschuurd. Sommige stukken hebben we wel moeten vervangen omdat het op sommige plaatsen rot was. Een ander voorbeeld is de blauwe natuursteen, die is ook volledig gerecupereerd. Hier in Gare Maritime hebben we ons voornamelijk ingezet op duurzaamheid. Hierbinnen is alles opgebouwd uit kruislaaghout of cross laminated timber (CLT). Eén van de redenen waarom we kozen voor dat lichtgewicht hout is omdat het de meest vooraanliggende keuze was om op de voorziene funderingen te plaatsen. In de opstelling die we voor ogen hadden moesten we binnenin toch vrij veel ruimte creëren in verdiepingen.”
Wat is nu het nieuwe doel van Gare Maritime? Wat zal er precies allemaal gebeuren?
“Die herbestemming kiezen was zeker wel een uitdaging. Wat doe je met zo’n grote ruimte van 4 hectare groot. Uiteindelijk kozen we om Gare Maritime om te bouwen naar een overdekte stad. Een concept waarbij je alle aspecten van een stad kan terugvinden. De steegjes, boulevards, winkels, kantoren, een park en een groot plein. De grootste uitdaging was de coördinatie en communicatie. Je moet heel veel intern aftoetsen, met bijvoorbeeld de eventmanager maar ook het management. Maandelijks hadden we met het management een overleg om de belangrijkste punten te overlopen. Natuurlijk wil je dat alle werken voldoen aan de verwachtingen.
Maar je moet ook naar buiten toe alles duidelijk kunnen communiceren zodat iedereen weet wat de verwachtingen zijn. En terwijl je bouwt krijg je soms ook nieuwe ideeën of moet je bepaalde beslissingen herzien. Een andere grote uitdaging is dat de werken nog bezig waren terwijl de eerste huurders aanwezig waren. Alles verloopt dan in fases. Van zodra de eerste fase klaar is komen er al huurders in die locatie. Dat vraagt veel coördinatie. Die huurders moeten op de hoogte gehouden worden wanneer er bijvoorbeeld wegen worden afgesloten. Ook met de buurtbewoners organiseerden we regelmatig grote bijeenkomsten zodat ook zij op de hoogte waren.”
Was dit het grootste project tot nu toe voor jou als project manager?
“In vierkante meter is Gare maritime mijn grootste project. Mijn vorig project was the Ronald O. Perelman Performing Arts Center of kortom ‘the Perelman Center’ op de World Trade Center site in New York. Dit project is gelegen
tussen ‘Tower 1’ en de 9/11 memorial en is een van de meest hoogtechnologische theaters ter wereld.
Wat ik het allerleukste vind aan Gare Maritime is de ambitite die Extensa heeft. Dat je niet alleen maar durft denken, maar het ook gewoon doet. Bij veel projecten heb je 100 procent ideeën en kan je maar 40 procent ervan uitvoeren. We hebben af en toe wel beslissingen moeten aanpassen, maar we zijn zeker wel voor het volledige plaatje gegaan. We wilden een oud gebouw zo groen en duurzaam mogelijk herbestemmen.
Met geothermie, zonnepanelen, herbruik van regenwater, halioglas. We hebben zelfs aan de zuidkant van het gebouw volledige glaspartijen waarbij er zonnecellen in het glas zijn verwerkt. We hebben zo zelfs zonne-energie op overschot. Die kunnen we dan waarschijnlijk nog voor andere gebouwen op de site gebruiken. Het regenwater dat van de daken stroomt wordt ook opgeslagen in regenputten. Dat water gebruiken we dan voor de toiletten en de beplanting hierbinnen. En dat is net zo leuk aan Extensa, soms moet je risico nemen en als het ten goede is van het gebouw dan moet je er gewoon voor gaan. Dit is een project om ‘u’ tegen te zeggen.”
Wat denk je zelf van de wayfinding?
“Wayfinding vond ik een moeilijk gegeven. Alles wat esthetisch is, is moeilijk omdat er veel partijen zijn die een andere mening hebben. Het is heel subjectief. Iedereen heeft een andere smaak wat betreft kleuren. Ook lettertypes en groottes zijn niet voor iedereen even goed leesbaar. De signalisatie die nu op de kiosken hangen vind ik persoonlijk wel geslaagd. Het is goed geïntegreerd binnen Gare Maritime. Het is zichtbaar, maar het schreeuwt niet. Wat heel erg geholpen heeft zijn de prototypes die jullie op enkele kiosken hadden gehangen.
Onze grafisch ontwerper kan zo’n realistische beelden goed fotoshoppen, maar het is toch anders als je het met je eigen ogen ziet. Vanaf toen konden we snel knopen doorhakken over de kleuren en lettergroottes. Veel mensen onderschatten wayfinding. Het uitwerken hiervan was zeker niet gemakkelijk. Zeker voor zo’n project wil je zo minimaal mogelijk pijlen plaatsen, zodat dit niet in conflict komt met de architectuur. Gelukkig kregen we ook veel input van de architect en de signage & wayfinding specialist, zij hebben ons voornamelijk bijgestaan bij het in kaart brengen van de locatie van de signalisatie.”